Akciğer kanserinin nedenleri çeşitli faktörlere bağlı olarak ortaya çıkar ve tedavi edilmediği takdirde hem bölgesel olarak hem de sistemik olarak yayılım gösterir, evresi ilerler. Akciğer kanserinin belirtileri göz önünde bulundurularak adlandırılan evreleme TNM faktörleri değerlendirilerek yapılır. Evreleme hastalara yapılacak olan tedavi planının ve sağkalım beklentisinin öğrenilmesine yarar.
TNM evrelemesi şu şekildedir:
- “T” faktörü; tümörün büyüklüğü ve yerleşim yerine göre T1 (a,b,c), T2 (a,b), T3 ve T4,
- “N” faktörü; tümörün yakın veya uzak lenf bezlerine sıçramasına göre N0,N1,N2,N3
- “M” Faktörü; tümörün uzak organlara yayılması durumuna göre M0, M1a,b,c olarak tanımlanır.
EVRE 1
Akciğer kanserinin birinci evresi, 1A ve 1B evreleri olarak ikiye ayrılır ve erken evreler olarak adlandırılır. Kanser türüne bakıldığında, küçük bir boyutta gözlemlenir ve sadece akciğerin bir bölümünde görülür. Akciğer kanseri ilk evre belirtileri; ses kısıklığı, iştahsızlık, nefes darlığı, öksürük, öksürük sırasında gelişen omuz ağrısı, halsizlik şeklinde hissedilir.
- 1A evresinde kanser 3 cm’den küçüktür (T1) ve lenf bezlerine yayılmamıştır (N0). Bu evrede cerrahi, en iyi tedavi yöntemidir.
- Evre 1B aşamasında kanser boyutu 3 cm ile 4 cm arasındadır (T2a) veya akciğerin iç zarı tutulmuştur. Evre1B’de de lenf bezlerine sıçrama yoktur (N0), bu dönemde de en etkili tedavi cerrahidir.
EVRE 2
Akciğer kanserinin ikinci evresi, akciğer kanseri 1 evre belirtileri ileri seviyeye ulaştığında hissedilir. Bu evre, 2A ve 2B olarak incelenir.
- Evre 2A’da tümör 4-5 cm arasındadır (T2b) ve lenf bezleri tutulmamıştır (N0).
- Evre 2B’de ise tümör boyutu 5-7 cm (T3) arasındadır (veya) aynı akciğer bölümünde birden fazla sayıda tümör (satellit) mevcuttur (veya) kalp zarı, kaburgaların bir kısmı, diyafragmaya giden sinir tümör tarafından tutulmuş (T3 invazyon) olabilir.
- Tümör boyutu 1mm-5 cm arasında olup (T1-T2) bölgesel lenf bezlerine yayılmış olan (N1) tümörler de Evre 2B’de yer alır.
Evre 2A ve 2B’de de en seçkin tedavi yöntemi cerrahidir. Cerrahi tedavi sonrasında, patoloji raporuna göre kemoterapi/immünoterapi eklenebilir.
EVRE 3
3 evre akciğer kanseri 3A, 3B ve 3C olarak incelenir. Karışık bir gruptur. BU GRUP HASTALARIN İÇİNDEN AMELİYATA UYGUN OLAN SEÇİLMİŞ HASTALARA DİREKT OLARAK CERRAHİ TEDAVİ UYGULANABİLİR. GENELLİKLE ÇOKLU KOMBİNE TEDAVİLER UYGULANIR.
- EVRE 3A
- Tümör büyüklüğü 7 cm’den fazla olan (T4)
Veya
- Aynı taraftaki diğer akciğer bölümünde de tümör bulunan (T4 ipsilateral)
Veya
- Diyafragma, yemek borusu, omurga kemiği, ana nefes borusu, ses tellerinin çalışmasını sağlayan sinir veya kalbe yakın damarların tümör tarafından tutulmuş olduğu (T4 invazyon) durumlarda,
Lenf düğümlerinden hiçbirine sıçrama yoksa (N0); bu hastalar Evre3A’dır.
- EVRE 3A
- Tümör çapı 5-7 cm arasında olan (T3) ve bölgesel lenf bezlerine sıçrama olan (N1 pozitif) hastalar Evre 3A’dır.
- EVRE 3A
- Tümör boyutu 1mm-5cm arasında olup mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif) hastalar da Evre 3A’dır. Akciğer kanserinin türüne göre tedavi yöntemleri değişebilir. Bu evredeki hastalara önce kemo-immünoterapi ve/veya radyoterapi yapılır, sonrasında uygun olan hastalara ameliyat yapılabilir. Ancak evre 3A hastalarına direkt ameliyat önerilmez.
- EVRE 3B
- Tümör boyutu 1mm-5cm arasında olup (T1-T2) karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar da Evre 3B’dir.
- Tümör çapı 5-7 cm arasında olup (T3) mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
veya
- Kaburgaların bir kısmı, kalp zarı veya diyafragmaya giden sinirin tutulmuş (T3 invazyon) olduğu ve mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
veya
- Aynı lobda birden fazla tümörü bulunan (T3 satellit) ve mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
veya
- Tümör çapı 7 cm’den büyük olan (T4) ve mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
veya
- Diyafram dahil olmak üzere yemek borusu, omurga kemiği, ana nefes borusu, ses tellerinin çalışmasını sağlayan sinir veya kalbe yakın damarların tümör tarafından tutulmuş (T4 invazyon) olan ve mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
- Aynı taraftaki diğer akciğer bölümünde de tümör bulunan (T4 ipsilateral) ve mediastinal lenf bezlerine sıçrama olan (N2 pozitif)
Hastalar Evre 3B’dir.
Akciğer kanserinde ameliyat, bu hastalar için uygun değildir (bir çalışma dahilinde deneyimli merkezlerde seçilmiş hastalar hariç). Bu hastalar Kemo-immünoterapi ve/veya radyoterapi ile tedavi edilir.
- EVRE 3C
- Tümör çapı 5-7 cm arasında olan (T3) ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
- Kaburgaların bir kısmı, kalp zarı veya diyafragmaya giden sinirin tutulmuş (T3 invazyon) olduğu ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
- Aynı akciğer bölümünde birden fazla sayıda tümör mevcut (T3 satellit) olan ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
- Tümör çapı 7 cm’den büyük olan (T4) ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
- Diyafram dahil olmak üzere yemek borusu, omurga kemiği, ana nefes borusu, ses tellerinin çalışmasını sağlayan sinir veya kalbe yakın damarların tümör tarafından tutulmuş (T4 invazyon) olan ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
- Aynı taraftaki diğer akciğer bölümünde de tümör bulunan (T4 ipsilateral) ve karşı taraf mediastinal lenf bezlerine veya boyun bölgesindeki lenf bezlerine sıçrama olan (N3 pozitif) hastalar
Bu hastalar Evre 3C’dir. Bu hastalara ameliyat önerilmez. Evre 3C akciğer kanseri nasıl tedavi edilir sorusunun yanıtı; kemo-immünoterapi ve/veya radyoterapi tedavisidir.
EVRE 4
Bu evrede kanser hücrelerine akciğer dışında da rastlanır. Evre 4'de küçük hücreli olmayan akciğer kanseri varlığı söz konusudur. Akciğer kanseri 4 evre belirtileri; solunum güçlüğü, kronikleşmiş bir öksürük, iştahta azalma ve buna bağlı kilo kaybı, ses kısılması yutkunma esnasında güçlük, halsizlik, göğüs ağrısı, hareket kabiliyetinde azalma şeklinde gözlemlenir.
Metastaz olmaması M0, Metastaz olması ise M1 olarak ifade edilir.
- EVRE 4A
- Akciğer kanseri 4 evre, tümör göğüs kafesi zarı ve kalp zarı gibi vücudun diğer bölgelerinde gözlemlenir; M1a
veya
- Karşı akciğerde tümör nodülü olabilir; M1a
veya
- Göğüs kafesi dışında, böbrek üstü bezine veya farklı bir bölgeye tek bir metastaz olabilir; M1b. Bu hastalar Evre 4A’dır.
- Evre 4B
Tümör göğüs kafesi dışında çok sayıda metastaz yapmıştır; M1c. Bu hastalar Evre 4B grubundadır. Akciğer kanseri 4 evre immünoterapi tedavisine uygundur.
4 evre akciğer kanseri hastalarının standart tedavisi radyoterapi ve kemoterapidir. Tek metastazı olan bazı seçilmiş hastalara mevcut tedavilerine ek olarak cerrahi akciğer kanseri tedavisi de uygulanabilir.
Detaylı bilgi almak için Türkiye'nin en donanımlı Göğüs Cerrahisi uzmanlarından Prof. Dr. Celalettin Kocatürk’ün ekibi ile iletişime geçebilirsiniz.