Akciğer Kanseri Tedavisi Nasıl Yapılır?
Akciğer Kanseri tedavisi için her hastaya özel bir plan hazırlanır. Akciğer kanserinin tedavisi ameliyat, ilaç tedavisi ve ışın tedavisi olmak üzere 3 başlık altında incelenebilir. Hastanın genel durumu, muayene bulguları, tetkikleri incelendikten ve evresi belirlendikten sonra tedavi yapılır.
Tedavi Planı Yaparken Hastanın Hangi Fonksiyonları Değerlendirilir?
Tedavi planı yaparken hastanın öncelikle genel durumunun değerlendirilmesi ve biyokimyasal testlerinin yapılması gerekir. Bunun için çok sayıda skala (ölçek) mevcuttur. En sık Karnofsky, ECOC (Eastern Cooperative Oncology Group) skalaları kullanılır.
Ardından solunum ve kalp fonksiyonlarının değerlendirilmesi kritik öneme sahiptir. Solunum fonksiyonlarının değerlendirilmesi için temel olarak “solunum fonksiyon testi” (SFT) yapılır. Test sonucu hastanın yaşına, kilosuna, boyuna ve göre toplumdan elde edilmiş verilere göre karşılaştırmalı olarak incelenir. Gerekirse difüzyon testi, 6 dakika yürüme testi, merdiven testi, ventilasyon/perfüzyon testi ve maksimal oksijen tüketim kapasitesi ölçülmesi gerekebilir.
Kalp fonksiyonlarının değerlendirmesi ayrıntılı kardiyoloji muayenesi ile yapılır. Muayene dışında EKG ve ekokardiyografi sıkça kullanılır. Nadiren eforlu EKG, myokard sintigrafisi, tomografik koroner inceleme, koroner anjiyografi testlerine ihtiyaç duyulabilir.
Bu değerlendirmelerden sonra yapılması düşünülen tedavi şeklinin hasta için uygunluğuna karar verilir. Örneğin ameliyat düşünülen hastalarda genel durum skorunun iyi olması, kalp ve akciğer fonksiyonlarının yeterli olması gerekir. Ameliyatla tümörle birlikte çıkarılacak olan akciğer dokusu sonrasında, solunum ve kalp yetmezliğinin gelişmemesi gerekir.
Kemoterapi Nedir?
Kemoterapi kanser hücrelerinin büyümesini ve çoğalmasını önlemek için kullanılan tedavi şeklidir. Genellikle birden fazla ilaç ile yapılır. Kemoterapi ilaçları genellikle hücrelerin bölünme fazında etkili oldukları için, bölünme aşamasındaki tüm hücrelere zarar verirler. Yani seçicilikleri, dost hücre/tümör hücresi ayırım yapabilme özellikleri yoktur. Bu nedenle yan etkileri nispeten fazla olabilir. Özellikle bölünme hızı fazla olan kan hücreleri, saç, mide-bağırsak, deri hücrelerinin zarar görmesine bağlı yan etkiler görülebilir. Kansızlık, bağışıklık sisteminde görev alan hücrelerin sayısında azalma, saç dökülmesi, ishal, el ve ayak parmaklarında uyuşma gibi yan etkiler görülebilir.
Kullanılan ilaçlar damar yoluyla veya hap şeklinde olabilir. Nadiren vücut boşluklarına (karın boşluğu, akciğer zarı içi ve mesane içi) uygulanabilir.
Akıllı İlaç Nedir?
Diğer adıyla hedefe yönelik ilaç olarak da bilinmektedir. Bu ilaçlar kanser hücrelerindeki büyüme algaçlarını (reseptör) kapatır. Bu sayede kanser hücrelerinin büyüme uyarısı alması önlenir. Yan etkileri klasik kemoterapiye göre daha azdır. Özellikle sürücü mutasyonları olan kanserlerde daha etkilidir. Etkili olup olmayacaklarının anlaşılması için, biyopsi veya ameliyat materyalinin bu amaçla ayrıntılı şekilde incelenmesi gereklidir. Bu amaçla mutasyon analizleri (EGFR, KRAS, BRAF, HER2, MET), gen amplifikasyonları (MET, EGFR, HER-2, FGR1) veya gen füzyonları (ROS1, ALK, RET, NTRK1, NRG1, FGFR1/3) gibi mutasyon analizleri yapılır. Bu ilaçlar bazen tek başlarına bazen de kemoterapi veya immünoterapi ile birlikte uygulanabilirler.
İmmünoterapi Nedir?
Tümör hücrelerinin vücudumuzun bağışıklık sistemi tarafından yok edilmesi prensibine dayanır. Kanser hücreleri üzerinde bulunan alıcılar, bağışıklık sisteminin saldırısından kaçmaya çalışırlar. Bu amaçla bağışıklık sistemi hücrelerinin alıcılarını kapatırlar ve kanser hücrelerinin fark edilmesini önlerler. İmmünoterapi ilaçları bu kapatmayı önler ve bağışıklık sistemindeki T hücrelerinin kanser hücrelerini öldürmelerini sağlarlar. Yan etkileri çok daha azdır. Performans düzeyi düşük olan hastalarda bile kullanılabilmektedir.
Destekleyici Tedavinin Etkisi Var Mıdır?
Özellikle “bitkisel” başlığı ile satılan birçok ürün mevcuttur. Bir ürünün bitkisel olması zararlı olmadığı anlamına gelmez. Üstelik birçok ilacın hammaddesi bitkiseldir ancak bilimsel olarak yararı gösterilmiş ve kurallara uygun olarak kullanıma sunulmuştur. Hekim dışında tavsiye edilen ürünlerin kullanılmaması gerekir. Bu tür ürünlerin kanama-pıhtılaşma sorunları, karaciğer yetmezliği, böbrek yetmezliği başta olmak üzere birçok zararları olabilir. Ayrıca hastaların özellikle kemoterapi sırasında greyfurt ve ısırgan otu gibi ürünleri kullanmaması gerekir.
Port Nedir?
Kemoterapi süreci uzun olan hastalarda, damardan uygulanan kemoterapi ilaçlarının kullanım kolaylığı ve konforu için “kateter” veya “port” denilen ve ilacın damara verilmesini sağlayan cihazlar takılması gerekebilir. Bu işlem için cerrahi girişim gereklidir. Haznesi cilt altına, kateteri ise kalbe giden ana damara yerleştirilir.
Radyoterapi Nedir?
Kanser hücrelerini yok etmek için iyonizan radyasyonun kullanıldığı tedavidir, ışın tedavisi olarak bilinir. En sık X-ışınları ve proton kullanılır. Işınlar bir makine aracılığı ile dışardan veya vücut içerisine yerleştirilen
Elektronik ve bilgisayar teknolojisindeki gelişmelerle birlikte radyoterapi alanında da çok önemli ilerlemeler mevcuttur. Tedavi sırasında yüksek enerjili ışınlar, vücudunun dışındaki bir makineden gönderilir. Brakiterapi adlı radyasyon tedavisi sırasında ise radyasyon kaynağı vücudun içine yerleştirilir. Radyoterapi, vücutta uygulandığı bölgeye göre ishal, bulantı, kusma, saç dökülmesi, ağız yaraları, cilt problemleri gibi çeşitli yan etkilere neden olabilir.